Toraidhean bhon Ceisteachan air Cleachdadh na Gàidhlig

Tha Bòrd na Gàidhlig air leth toilichte innse mu na toraidhean a fhuair sinn tro ‘Cheisteachan air Cleachdadh na Gàidhlig 2022’. Chaidh an ceisteachan seo fhosgladh aig 8f air Là na Sàbaid, 19 An t-Ògmhios agus mhair e 24 uair a thìde. San ùine ud, fhuair sinn 761 freagairt – àrdachadh air an 473 a fhuair iad an-uiridh nuair a chaidh an t-aon cheisteachan a ruith air an aon cheann-là. Tha sinn uamhasach taingeil do gach neach a ghabh an cothrom an ceisteachan cudromach seo a lìonadh.

Chaidh na h-aon cheistean fhaighneachd am-bliadhna gus am b’ urrainn dhuinn coimeas a dhèanamh eadar na toraidhean.

Am measg nan toraidhean, thuirt 69% de dhaoine a fhreagair gum bi iad a’ cleachdadh an cuid Gàidhlig gu làitheil.

Thuirt còrr is an darna leth (50.3%) gun robh iad a’ cleachdadh barrachd Gàidhlig am-bliadhna an coimeas ris a’ bhliadhna an-uiridh.

Chaidh iarraidh air daoine ceistean a fhreagairt mun uiread de Ghàidhlig a thathar a’ cleachdadh ann an diofar roinnean-beatha an taca ris a’ bhliadhna an-uiridh.

  • Thuirt a’ chuid as motha de dhaoine gun robh iad a’ cleachdadh a cheart uiread (48%) no nas motha (45%) de Ghàidhlig air-loidhne.
  • Thuirt a’ chuid as motha de dhaoine gun robh iad a’ cleachdadh a cheart uiread (63%) no nas motha (30%) de Ghàidhlig san dachaigh.
  • Thuirt a’ chuid as motha de dhaoine gun robh iad a’ cleachdadh a cheart uiread (64%) no nas motha (25%) de Ghàidhlig san sgoil/oilthigh/colaiste/nan cuid obrach.
  • Thuirt a’ chuid as motha de dhaoine gun robh iad a’ cleachdadh a cheart uiread (60%) no nas motha (29%) de Ghàidhlig sa choimhearsnachd.

Thuirt Shona NicIllinnein, Ceannard, Bòrd na Gàidhlig: “Tha seo na adhbhar thoileachas dhuinn an àrdachadh seo ann an cleachdadh na Gàidhlig fhaicinn sna diofar roinnean seo. Ged is e sealladh beag a tha seo an coimeas ris an coimhearsnachd Ghàidhlig air fad, tha e gu math cuideachail cothrom a bhith againn coimeas a dhèanamh eadar na freagairtean a tha sinn a’ faighinn gach bliadhna agus tha e cuideachd a’ cur ri amasan a’ Phlana Nàiseanta gus Gàidhlig àbhaisteachadh.”

Cumaibh sùil a-mach san Ògmhios nuair a thig cothrom gus an ceisteachan a lìonadh airson 2023.

Tha Bòrd na Gàidhlig a’ toirt maoineachadh ro-chudromach do dh’ùghdarrasan poblach airson 36 pròiseactan Gàidhlig

Tha Bòrd na Gàidhlig air còrr is £413,000 a thoirt do 36 pròiseactan Gàidhlig mar phàirt de Mhaoin Buileachaidh Achd na Gàidhlig (GLAIF). 

’S e Comhairle nan Eilean Siar aon de ghrunn bhuidhnean sna h-Eileanan Siar a bhios a’ faighinn maoineachadh airson farsaingeachd de phròiseactan, nam measg duais de £20,000 gus clasaichean Gàidhlig a thoirt do na preantasan aice. 

Fhuair a’ Chomhairle cuideachd £12,000 airson bogadh ann an àrainneachd obrach Ghàidhlig a thoirt do dh’oileanaich a tha a’ dèanamh greis-gnìomhachais samhraidh ann am buidheann ionadail, agus £8,000 eile airson seiseanan cuimhneachaidh tron Ghàidhlig a chumail ann an dachaighean-cùraim. Am measg maoineachaidh eile bha £7,500 gus aoigheachd a thoirt do LUACH 2023 – fèis de thachartasan Gàidhlig air feadh Leòdhais agus na Hearadh. 

Am measg nam buidhnean eile a tha a’ faighinn taic-airgid tha Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean – Innse Gall, a fhuair £33,000 airson clasaichean Gàidhlig a thabhann air feadh nan Eileanan Siar. Tha Leabharlann Nàiseanta na h-Alba air airgead fhaighinn gus oifigear fhastadh gus filmichean Cinema Sgìre a chur ann an cruth didseatach, agus tha Oilthigh Obar Dheathain air maoineachadh fhaighinn airson oifigear Gàidhlig fhastadh. 

Chaidh obair Comhairle Baile Dhùn Èideann gus Gàidhlig a leasachadh aithneachadh le duais de £20,000 gus Capital Gaelic a leudachadh – pròiseact a tha ag amas air ceanglaichean a thogail eadar buidhnean Gàidhlig air feadh a’ bhaile. 

Bidh Glaschu Beò a’ toirt na Ro-innleachd Ealainean Ghàidhlig aca air adhart airson na còigeimh bliadhna, far am bi a’ bhuidheann a’ brosnachadh prògram de thachartasan agus iomairtean às dèidh dhaibh duais £15,000 fhaighinn, a bharrachd air a bhith a’ toirt seachad trèanadh is cothroman leasachaidh do dh’oidean Gàidhlig. Tha Comhairle Baile Ghlaschu cuideachd air £7,000 de mhaoineachadh fhaighinn gus mapa Gàidhlig eadar-obrachail a chruthachadh den bhaile, agus £3,200 a bharrachd gus teagasg Gàidhlig a thoirt do luchd-obrach na comhairle. 

Agus ann an àiteachan eile, bidh Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè a’ faighinn buannachd bho chòrr is £1,350, a thèid a chur a dh’ionnsaigh lìbhrigeadh chuirmean is thaisbeanaidhean Gàidhlig do mhuinntir Dhùn Dè, agus tha Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh air £5,750 fhaighinn airson sgrùdadh air luach dualchas na Gàidhlig. 

Gheibhear làn chunntas air na pròiseactan a fhuair maoineachadh air làrach-lìn GrantNav an seo 

Thèid taic a chumail ri pròiseactan eile a rinn iarrtas tro GhLAIF tron bhliadhna. 

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha a’ chuairt as ùire de mhaoineachadh GLAIF a’ sealltainn cho mòr ’s a tha ruigsinneachd Bhòrd na Gàidhlig agus sinn a’ feuchainn ri àrd-ùrlar leasachaidh ùr a thoirt dhan Ghàidhlig, chan ann a-mhàin air a’ Ghàidhealtachd is sna h-Eileanan, ach air feadh na h-Alba. 

“Tha farsaingeachd nan tabhartasan air feadh na dùthcha a’ nochdadh an dealais aig iomadh comhairle agus buidheann gus fàs a thoirt air a’ chànan agus a thoirt gu luchd-èisteachd gu tur ùr a bharrachd air a bhith a’ cumail taic ris na coimhearsnachdan Gàidhlig a tha ann mar-thà. Tha an t-seòrsa maoineachaidh seo fìor chudromach ann a bhith a’ dèanamh cinnteach gu bheil eachdraidh bheairteach a’ chànain air a glèidheadh ​​agus na buannachd do dhaoine de gach aois.” 

Bidh Bòrd na Gàidhlig a’ ruith diofar sgeamaichean maoineachaidh aig diofar amannan tron bhliadhna. Ma tha moladh agaibh airson pròiseact, cuir post-d gu:tabhartas@gaidhlig.scot, no fòn gu 07584 103 944. 

 

Beachdan bho chom-pàirtichean 

Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè 

Thuirt neach-labhairt airson Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè: “Tha Cur-seachad is Cultar Dhùn Dè taingeil do Bhòrd na Gàidhlig airson a bhith a’ cumail oirnn a’ toirt taic do na cuirmean-ciùil Gàidhlig aig àm-lòin ann an Talla Marryat, a’ toirt cothrom dhuinn na seinneadairean is luchd-ciùil òga as fheàrr a thoirt a-steach gus seinn agus gus an soirbhich a’ Ghàidhlig tro cheòl tlachdmhor.”   

 

Comhairle nan Eilean Siar 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle nan Eilean Siar: “Tha Comhairle nan Eilean air leth toilichte £8k fhaighinn bho Bhòrd na Gàidhlig gus pròiseact a lìbhrigeadh co-cheangailte ri Taigh Shìophort agus Cùirt Bremner, an àrainn cùraim ùr a thathar a’ togail ann an Steòrnabhagh.  Tha ‘Sùil air Ais, Sùil air adhart’ ag amas air tachartasan cuimhneachaidh mìosail a lìbhrigeadh do luchd-còmhnaidh agus bheir e cothrom a bhith a’ ceannach stuthan ceangailte ris na h-eileanan gus cuimhneachain is còmhraidhean a bhrosnachadh.  Tha e cudromach an cànan labhairteach a chumail suas agus bheir Sùil air Adhart taic do luchd-obrach nas òige gus a’ Ghàidhlig a bhrosnachadh agus adhartachadh am measg luchd-còmhnaidh/teanantan agus am measg luchd-obrach.” 

 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean 

Ann an 2021-22 chlàraich còrr is 80 oileanach air cùrsaichean Gàidhlig air an lìbhrigeadh le OGE Innse Gall, agus tha sinn air leth toilichte, le taic Bhòrd na Gàidhlig, gun urrainn dhuinn cumail oirnn a’ tabhann chothroman airson Gàidhlig ionnsachadh ann an coimhearsnachdan air feadh nan Eilean Siar.  Tha sinn toilichte gun urrainn dhuinn clasaichean a thabhann ann an 2022-23 ann an sgìrean leithid Barraigh, Beinn na Faoghla, an Tairbeart agus Barbhas a bharrachd air cùrsaichean aig an àrainn againn ann an Steòrnabhagh agus cuideachd air-loidhne.   

Thuirt Sue NicPhàrlain, Prionnsapal Eadar-amail UHI Innse Gall: “Tha dealas aig UHI Innse Gall a bhith a’ cur ri cothroman ionnsachadh is cleachdaidh dhan Ghàidhlig agus tha taic leantainneach bho Bhòrd na Gàidhlig agus obair com-pàirteachais le Ionnsachadh Coimhearsnachd Innse Gall a’ toirt cothrom dhuinn raon farsaing de chùrsaichean a thabhann.  Tha sinn gu sònraichte toilichte gun urrainn dhuinn cùrsaichean Gàidhlig a thabhann an-asgaidh do phàrantan agus luchd-cùraim chloinne ann am Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig.  Tha sinn a’ cumail oirnn ag obair gu dlùth le Bòrd na Gàidhlig agus com-pàirtichean ann a bhith a’ toirt taic do bhuileachadh amasan agus builean Plana Nàiseanta na Gàidhlig.” 

 

Comhairle Baile Ghlaschu 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle Baile Ghlaschu: “Tha prògram Ealainean Gàidhlig Ghlaschu Beò, air taic dhaingeann leantainneach fhaighinn tro GhLAIF, agus tha sinne, a’ choimhearsnachd againn, luchd-ealain Gàidhlig agus an luchd-amais air leth taingeil airson seo. Ann an 2022/23 tha sinn a’ leantainn air adhart a’ cur ri susbaint Ghàidhlig aig prìomh fhèisean Ghlaschu Beò, Aye Write, Merchant City Festival, Celtic Connections agus am Mela a bharrachd air a bhith ag obair le raon farsaing de chom-pàirtichean gus an fharpais litreachais – Litir gu Glaschu (Comhairle nan Leabhraichean) a lìbhrigeadh; bùthan-obrach dràma coimhearsnachd agus cuirmean aig a’ Mhòd Nàiseanta Rìoghail (Tricky Hat Theatre Company); 12 seachdainean de dh’obair-buidhne do luchd-ciùil òga (Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu); a’ dealbhadh modail ùr airson Glaschu.net (Oilthigh Ghlaschu) le buidheann-stiùiridh ùraichte; a’ cur taic ri buidhnean mar Cheòl ’s Craic agus Fèis Ghàidhlig Ghlaschu anns a’ cho-theacs ùr às dèidh a’ ghalair lèir-sgaoilte; a’ toirt a-steach pròiseact leasachaidh luchd-amais ùr Trobhadaibh agus a’ leantainn air adhart leis a’ phrìomh phròiseact coimhearsnachd cleachdaidh againn GUIR!” 

 

Leabharlann Nàiseanta na h-Alba 

Thuirt Alistair Bell, Ceannard Thasglann nan Dealbhan Gluasadach, Leabharlann Nàiseanta na h-Alba: “Bha sinne aig Tasglann nan Dealbhan Gluasadach aig Leabharlann Nàiseanta na h-Alba fìor thoilichte gun d’ fhuair sinn tabhartas bho Bhòrd na Gàidhlig. Tha am pròiseact seo na chom-pàirteachas le Museum is Tasglann nan Eilean, a tha na phàirt de Chomhairle nan Eilean Siar. Còmhla, cleachdaidh sinn am maoineachadh gus cruinneachadh sònraichte de chlàran bhidio anns a bheil Gàidhlig ga bruidhinn a chur ann an cruth didseatach agus a chlàradh, agus gus an stuth a cho-roinn leis a’ phoball, an dà chuid aig tachartasan coimhearsnachd anns na h-Eileanan an Iar agus tro Thasglann nan Ìomhaighean Gluasadach. Chaidh na bhidiothan fhilmeadh le muinntir an àite anns na 1970an is 80an ann am pròiseact coimhearsnachd, Cinema Sgìre . Taing mhòr do Bhòrd na Gàidhlig airson am pròiseact seo a chur an comas.” 

 

Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh 

Thuirt Cathraiche Comataidh Coimhearsnachdan na Comhairle, Archie Dryburgh, aig Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh gun robh a’ Chomhairle air leth toilichte maoineachadh fhaighinn bho Mhaoin Gnìomhachaidh Achd na Gàidhlig gus taic a thoirt do Sgrùdadh air Luach Dualchais na Gàidhlig san sgìre. Thuirt an t-Iar-chathraiche, John Campbell: “Chaidh an cothrom inntinneach seo a chomharrachadh tron chom-pàirtiche againn san Treas Roinn, Gàidhlig Dumgal agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri bhith ag obair gu dlùth còmhla riutha san àm ri teachd gus am pròiseact seo a thoirt air adhart.” 

 

Oilthigh Obar Dheathain 

Thuirt neach-labhairt bho Oilthigh Obar Dheathain: “Tha Oilthigh Obar Dheathain fìor thoilichte gun d’fhuair sinn £24,000 bho mhaoin GLAIF Bhòrd na Gàidhlig. Tha sinn fìor thoilichte gun d’ fhuair sinn taic bho Bhòrd na Gàidhlig gus oifigear Gàidhlig brosnachail dìcheallach fhaighinn. Tha sinn a’ dèanamh fiughair ri bhith a’ toirt air adhart gnìomhan àrd-amasach a’ Phlana Ghàidhlig againn agus a bhith a’ lìbhrigeadh iomairtean Gàidhlig a fìor mhath do choimhearsnachd Oilthigh Obar Dheathain.” 

 

Comhairle Baile Dhùn Èideann 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle Baile Dhùn Èideann: “Tha sinn taingeil airson na taic leantainnich bho Bhòrd na Gàidhlig agus tha sinn air leth toilichte £20,000 fhaighinn gus Capital Gaelic a thoirt air adhart barrachd. Tha am pròiseact seo ag amas air dòigh-obrach com-pàirteachais cho-òrdanaichte agus chruthachail a chruthachadh gus a’ Ghàidhlig a shuidheachadh mar phàirt bheothail de bheatha Dhùn Èideann. Tha seo ga dhèanamh le bhith a’ dèanamh pìleat de dh’obair eadar-bhuidhneach leis a’ Chomhairle agus Leabharlann Nàiseanta na h-Alba a’ gairm buidheann ioma-bhuidhneach gus cothroman a chomharrachadh, eòlas agus sgilean a cho-roinn agus cumadh a thoirt air lèirsinn dhan Ghàidhlig sa bhaile san àm ri teachd.” 

 

Rinneadh an t-adhartas a leanas anns na sia mìosan mu dheireadh: A’ cruthachadh duilleag Facebook Capital Gàidhlig; a bhith a’ stèidheachadh Buidheann Coimhearsnachd Gàidhlig anns a bheil luchd-obrach bho gach buidheann lìonraidh a tha an sàs ann (Comhairle Baile Dhùn Èideann, Leabharlann Nàiseanta na h-Alba, Gailearaidhean Nàiseanta na h-Alba, Comunn na Gàidhlig, SgileanLeasachadh Alba , Taighean-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba); ceanglaichean nas treasa ri sgoiltean a’ cleachdadh bheachdan sgoilearan air na tha iad airson a choileanadh: Ar Guth (Buidheann Guth nan Sgoilearan, Àrd-sgoil Sheumais Ghilleasbuig) agus a bhith a’ cruthachadh Bun-phreantasachd ann an co-obrachadh le Leasachadh Sgilean na h-Alba. 

 

Buidhnean a fhuair Maoineachadh 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean – Innse Gall 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean 

Comhairle na Gàidhealtachd 

Comhairle Baile Dhùn Èideann 

Oilthigh Obar Dheathain 

Comhairle nan Eilean Siar 

Glaschu Beò 

Oilthigh Ghlaschu 

Comhairle Siorrachd Dhùn Breatann an Iar 

Comhairle Siorrachd Lannraig a Tuath 

Colaiste Abaid a’ Bhatail Nuaidh 

Comhairle Baile Ghlaschu 

NàdarAlba 

Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh 

Comhairle Aonghais 

Sabhal Mòr Ostaig 

Comhairle Mhoireibh 

COSLA 

Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè 

Buaidh air a’ Ghàidhlig a-nis na phàirt de Mheasadh Buaidh Coimhearsnachd nan Eilean airson a’ chiad uair

Tha Bòrd na Gàidhlig a’ cur fàilte air poileasaidh ùr Riaghaltas na h-Alba a bheir taic ri leasachadh na Gàidhlig sna h-Eileanan

Tha Bòrd na Gàidhlig air fàilte a chur air stiùireadh ùr bho Riaghaltas na h-Alba far am bi aig ùghdarrasan poblach ri measadh a dhèanamh air a’ bhuaidh air a’ Ghàidhlig taobh a-staigh Measaidhean Buaidh Coimhearsnachd nan Eilean airson a’ chiad uair.

Tron stiùireadh ùr, bidh aig buidhnean poblach ri fòcas nas motha a chur air mar a bheir na co-dhùnaidhean aca buaidh air a’ Ghàidhlig.

Tha an stiùireadh ùr a’ cumail taic ri Plana Nàiseanta nan Eilean, agus a’ buntainn ris a h-uile poileasaidh, a’ gabhail a-steach taigheadas, eaconamaidh, slàinte is cùram sòisealta, foghlam, cultar, agus leasachadh coimhearsnachd.

Fo na h-atharrachaidhean, ma sheallas Measadh Buaidh Coimhearsnachd Eileanach gum bi buaidh aig poileasaidh, ro-innleachd no seirbheis sam bith air a’ Ghàidhlig, feumaidh an t-ùghdarras poblach cur an cèill dè na ceumannan a thathar a’ gabhail gus a’ bhuaidh air a’ chànan a lasachadh no a dhèanamh nas fheàrr.

Feumaidh a h-uile co-dhùnadh a-nis a bhith air a dhèanamh a rèir Plana Nàiseanta nan Eilean, a chaidh fhoillseachadh ann an 2021 a tha mìneachadh gealltanasan Riaghaltas na h-Alba gus piseach a thoirt air builean do choimhearsnachdan eileanach.

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha an t-atharrachadh seo aig Riaghaltas na h-Alba na dheagh naidheachd dhan Ghàidhlig ann an coimhearsnachdan eileanach na h-Alba. Tha e a’ cur barrachd cuideam air a bhith a’ cumail suas agus a’ fàs cleachdadh ar cànain anns na coimhearsnachdan sin, a’ dèanamh cinnteach gu bheil buidhnean poblach, coimhearsnachdan agus daoine fa leth ag obair ann an com-pàirt gus togail air fàs leantainneach na Gàidhlig air feadh na h-Alba.

“Tha seo na chlach-mhìle mhòr ann a bhith a’ neartachadh phoileasaidhean dhan Ghàidhlig am measg nan daoine a nì co-dhùnaidhean agus meudaichidh e am fòcas air na cothroman agus na dùbhlain a th’ ann a thaobh a bhith a’ toirt fàs air a’ Ghàidhlig. Cha dèan seo ach math dhan Ghàidhlig agus do chur an gnìomh Plana Nàiseanta nan Eilean agus Plana Nàiseanta na Gàidhlig. Cuiridh seo cuideachd ri feallsanachd Plana Nàiseanta na Gàidhlig gum bu chòir ro-innleachdan feumalachdan choimhearsnachdan eileanach agus dùthchail a choileanadh.”

Bòrd na Gàidhlig a’ cur fàilte air Stiùiriche Leasachaidh Ùr

Tha Bòrd na Gàidhlig (BnG) toilichte innse gu bheil iad air Stiùriche Leasachaidh ùr fhastadh. 

Tha Iain Mac a Mhaoilein air a bhith ag obair aig BnG thar na sia mìosan a dh’fhalbh san dreuchd ‘eadar-amail’ gus taic a chur ris an adhartas a tha BnG a’ dèanamh.  Às dèidh dha pròiseas fastaidh shoirbheachail, bidh Iain a-nis a leantainn air san dreuchd seo.    

Rugadh agus thogadh Iain ann an Uibhist a Deas ach tha e a-nis stèidhichte ann an Steòrnabhagh.  Tha e air a bhith ag obair san roinn phoblach airson dà fhichead bliadhna agus aig ìre àrd oifigeir airson deich thar fhichead bliadhna. Bha Iain na Phrionnsapal agus Ceannard aig Colaisde a’ Chaisteil aig Oilthigh na Gàidhealtachd ‘s nan Eilean airson beagan a bharrachd air 8 bliadhna gun Lunasdal 2020.

Bhon Ghiblean 2017 chun t-Samhain 2019, bha e cuideachd ann an dreuchd pàirt-ùine mar Iar-Phrionnsapal (Co-sheirm Ro-innleachdail agus Èifeachdas Obrachaidh) aig Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean.

Bho 2004, bha e air a bhith na Stiùiriche Ionmhais is Seirbheisean Corporra aig a’ Cholaiste.  Gu ruige sin, bha e air a bhith ann an àrd-dhreuchdan ann an Comhairlean Ionadail agus Seirbheisean Poileis ann an Roinnein Ionmhais agus Corporra.

Thuirt Shona NicIllinnein, Ceannard Bhòrd na Gàidhlig:

“Tha sinn uamhasach toilichte gu bheil Iain ag obair còmhla rinn aig Bòrd na Gàidhlig.  Tha an t-uamhas de dh’eòlais aige a bhios air leth feumail thar na mìosan agus dha-rìreabh, na bliadhnaichean a tha romhainn agus sinn ag obair air an ath Phlana Nàiseanta. Tha tuigse mhath aige air dòighean-obrach, coimhearsnachdan agus cothroman ann an leasachadh agus sinn cinnteach gun tig feum mhòr às na sgilean aige.”    

Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig ann an Siorrachd Rinn Friù

Tha Bòrd na Gàidhlig (BnG) a’ cur fàilte air an naidheachd gun tèid Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig (FtG) a thabhann do sgoilearan bun-sgoile ann an Siorrachd Rinn Friù bhon Lùnastal 2022.

Thèid Foghlam tron Ghàidhlig a stèidheachadh ann an Bun-sgoil an Taobh Siar agus anns a’ chiad dol a-mach, thèid cuireadh a thoirt do sgoilearan ann an clasaichean 1-3.  Bidh aon chlas ann nuair a thoisicheas a’ bhliadhna-sgoile ùr san Lùnastal agus mar a dh’fhàsas an àireamh de sgoilearan a bhios a’ dol tro FhtG, thèid barrachd chlasaichean a chruthachadh.

Chaidh Bun-sgoil an Taobh Siar a thaghadh leis gu bheil e faisg air meadhan siorrachd Rinn Friù agus a’ Chomhairle airson ’s gum biodh cothrom aig gach sgoilear san sgìre air FtG.

Tha Bòrd na Gàidhlig, ann am com-pàirteachas leis an Ùghdarras Ionadail agus Comann nam Pàrant air iomairt shanasachd a lìbhrigeadh airson Foghlam tron Ghàidhlig thairis air sgìre Rinn Friù le tachartasan fiosrachaidh air-loidhne, sanasachd is agallamhan air Stèiseanan Radio ionadail is fiosrachadh tro na meadhanan sòisealta. Tha sinn air leth toilichte gu bheil an iomairt shanasachd seo air leantainn ris an t-seirbheis Foghlam Gàidhlig ùr seo a stèidheachadh.

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig:

“Tha e na thogail mòr dhuinn gu bheil Siorrachd Rinn Friù air an co-dhùnadh seo a ruighinn.  Tha e na amas dhuinn sa Phlana Nàiseanta gun tèid leudachadh air cothroman Foghlaim tro Mheadhan na Gàidhlig do sgoilearan air feadh na dùthcha agus tha sinn a’ cur fàilte mhòr air Ùghdarras eile a’ libhrigeadh FtG.”

Thuirt Shirley-Anne Somerville, Rùnaire a’ Chaibineit airson Foghlam:

“Tha gealltanas aig Riaghaltas na h-Alba gus cothroman Foghlam tro mheadhan na Gàidhlig a leudachadh agus tha mi ag aithneachadh na h-obrach a tha Comhairle Siorrachd Rinn Friù air dèanamh gus an cothrom seo a thoirt don òigridh.  Tha mi a’ guidhe gach soirbheachas do na sgoilearan seo agus iad a tòiseachadh air t-slighe leis a’ Ghàidhlig.”

Suirbhidh Beachdan Sòisealta na h-Alba

Bòrd na Gàidhlig a’ cur fàilte air Suirbhidh Beachdan Sòisealta na h-Alba agus taic dhan Ghàidhlig air a dhol am meud gu mòr thairis air an deich bliadhna mu dheireadh

 

Gheibhear lorg air an aithisg agus na duilleagan fiosrachaidh an seo.

 

Tha an àireamh de dh’Albannaich a tha comasach air beagan Gàidhlig a bhruidhinn air dùblachadh san deich bliadhna mu dheireadh a rèir an tionndaidh as ùire de Shuirbhidh Beachdan Sòisealta na h-Alba.

Tha an uiread de dhaoine a tha ag ràdh gu bheil iad comasach air co-dhiù corra fhacal Gàidhlig a bhruidhinn air dùblachadh bho 15% ann an 2012 gu 30% an-diugh.

Tha Bòrd na Gàidhlig, a’ phrìomh bhuidheann an Alba le dleastanas gus Gàidhlig adhartachadh air fàilte a chur air an t-suirbhidh mar fìor shoirbheas dhan chànan, leis na toraidhean a’ sealltainn gu bheil ìre shusbainteach de thaic agus de mhothachadh ann air feadh na dùthcha.

Tha Suirbhidh Beachdan na h-Alba (Scottish Social Attitudes Survey – SSA) air a dhèanamh le Ionad na h-Alba airson Rannsachadh Sòisealta (ScotCen) agus tha e air a bhith a’ cumail sùil air atharrachaidhean ann am beachdan sòisealta, poilitigeach agus moralta na h-Alba bho 1999.

Fhuair an suirbhidh a-mach gun robh còrr is an dàrna leth de dhaoine a rinn an suirbhidh airson ’s gum biodh fàs ann an àireamhan luchd-labhairt na Gàidhlig san àm ri teachd, le 56% den bheachd seo.

A rèir an t-suirbhidh, tha daoine òga, daoine le eòlas nas motha air a’ Ghàidhlig, agus an fheadhainn a tha air barrachd fhaicinn is cluinntinn den chànan am measg nam prìomh fhactaran ann am fàs a’ chànain. Tha an suirbhidh a’ sealltainn gu bheil beachdan fàbharach nas dualtaiche a bhith aig daoine a tha air Gàidhlig fhaicinn no a chluinntinn.

Tha an SSA cuideachd a’ sealltainn gun robh atharrachadh mòr ann am beachdan a thaobh foghlaim. Tha còrr is an dàrna leth den fheadhainn a ghabh pàirt san t-suirbhidh, 55% den bheachd gum bu chòir Gàidhlig a bhith air a teagasg do gach sgoilear aig aois eadar còig agus 15 eadar uair is dà uair a thìde gach seachdain. Seo àrdachadh mòr bho dìreach 38% ann an 2012.

Tha e soilleir cuideachd gu bheil a’ Ghàidhlig a’ cur ri sunnd le 70% de dh’inbhich ag ràdh gun robh faireachdainn de choileanadh aca bho bhith ag ionnsachadh na Gàidhlig.

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha Bòrd na Gàidhlig a’ cur fàilte air an aithisg as ùire bho Shuirbhidh Beachdan Sòisealta na h-Alba. Is e fìor dheagh naidheachd a th’ anns na toraidhean seo agus tha iad a’ sealltainn gu bheil taic fharsaing ann dhan Ghàidhlig, rud a tha dòchasach dhi san àm ri teachd. Tha am fàs ann an cleachdadh na Gàidhlig ro chudromach airson a bhith a’ glèidheadh agus a’ toirt fàs air a’ Ghàidhlig sna bliadhnaichean ri teachd agus cumaidh sinn oirnn ag obair gun sgur gus taic agus fuasglaidhean a thoirt seachad gus an lean am fàs seo.

“Tha sinn fìor thoilichte leis an àrdachadh san àireimh de dhaoine aig a bheil eòlas air choreigin air a’ chànan – ’s e adhartas air leth a th’ ann gun do dhùblaich am figear seo ann an deich bliadhna Tha fios gun cuir taic a thaobh fàs ann am foghlam Gàidhlig sna sgoiltean againn ri tarraingeachd na Gàidhlig do na ginealaichean ri tighinn agus tha sinn an dùil gum bi seo na phàirt chudromach den ro-innleachd againn gus togail air an t-soirbheas seo.

Thuirt Shirley-Ann Somerville, Rùnaire a’ Chaibineit airson Cànanan na h-Alba: “Tha an t-àrdachadh anns an àireimh de dhaoine aig a bheil comas Gàidhlig a bhruidhinn gu ìre air choreigin agus an taic dhan àrdachadh leantainneach a’ sealltainn gu bheil dealas an Riaghaltais seo gus an cànan a bhrosnachadh agus a leasachadh a’ toirt buaidh bhrìoghmhor.

“Tha sinn airson dèanamh cinnteach gum faigh an fheadhainn a tha airson Gàidhlig a chleachdadh no ionnsachadh, an cothrom sin a dhèanamh agus leanaidh sinn oirnn ag obair còmhla ri com-pàirtichean a dh’ionnsaigh an amais seo.”

 

Oifis Ùr ann an Steòrnabhagh

Tha Bòrd na Gàidhlig (BnG) toilichte innse gu bheil iad air oifis ùr a stèidheachadh ann an Steòrnabhagh.

Tha ùine air a bhith ann bhon a bha luchd-obrach aig Bòrd na Gàidhlig anns na h-Eileanan agus, ri lìnn a’ ghlasaidh agus na h-atharrachaidhean ann an dòighean obrach, tha iad a nis toilichte innse gu bheil ceathrar luchd-obrach aca ann an Leòdhas.

Leis a sin agus cuideachd mar thoradh air atharrachaidhean a thaobh tilleadh do dh’oifisean, bha feum air oifis a lorg ann an Leòdhas a fhreagradh orra. Tha oifis Steòrnabhaigh a-nis aca ann an Taigh Shìophort.

Tha luchd-obrach BnG fhathast ag obair ann an dòigh caran ‘hybrid’ le luchd-obrach ag obair an dà chuid bhon taigh agus bhon oifis ach ma tha duine airson tighinn a-staigh dhan oifis ùr gus cèilidh orra, bhiodh fàilte bhlàth romhaibh.

Thuirt Shona NicIllinnein, Ceannard Bhòrd na Gàidhlig:

“Le mar a thachair thar an dà bhliadhna a dh’fhalbh, tha dòighean obrach dhaoine air atharrachadh gu mòr air feadh an t-saoghail. Leis an atharrachadh ud, ’s e cothrom a bh’ann dhuinne mar bhuidheann gus daoine fhastadh taobh a-muigh nan àiteachan far an robh oifisean againn mar-thà. Tha ceathrar luchd-obrach againn stèidhichte ann an Leòdhas a-nis agus e na bhuannachd mhòr dhuinn gu bheil iad beò ann an coimhearsnachdan Gàidhlig ann an Leòdhas agus a cur ri obair Bhòrd na Gàidhlig anns na h-eileanan.”

Dealbh air a thogail le Sandie MacIver – Sandies Photos